ریزش مو در مردان یا آلوپسی آندروژنیک مردانه (MAA) شایع‌ترین نوع ریزش مو در مردان است که در یک الگوی تکرار شونده و پیش‌رونده، شقیقه‌ها، راس سر و قسمت میانی پوست سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آلوپسی می‌تواند فقط در پوست سر رخ دهد یا کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، ریزش مو ممکن است موقت یا دائمی باشد. از علل اصلی ریزش مو در مردان می‌توان به عامل وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی و افزایش سن اشاره کرد.
یکی از روش‌های طبیعی برای تقویت مو و کاهش ریزش آن، استفاده از شامپو سیر سیاه است. این شامپو با ترکیبات غنی از آنتی‌اکسیدان و مواد مغذی، باعث تحریک رشد مو، تقویت ریشه‌ها و کاهش التهاب پوست سر می‌شود. هر کسی ممکن است دچار ریزش موی موقت یا دائم شود، اما این وضعیت در مردان شیوع بیشتری دارد.
ریزش مو در مردان به طور کلی هفت مرحله اصلی دارد:
- مرحله یک: ریزش مو بسیار جزئی و غیر قابل تشخیص است.
- مرحله دو: ریزش موی جزئی در ناحیه میان گوش‌ها تا شقیقه‌ها وجود دارد.
- مرحله سه: فرد در ناحیه شقیقه‌های خود عقب نشینی شدید موها را تجربه می‌کند و حد رویش مو ممکن است به شکل U یا M در آمده باشد.
- مرحله چهار: حد رویش مو تا تاج سر بالا می‌رود.
- مرحله پنج: عقب نشینی خط رویش مو به ناحیه طاس بالای سر متصل می‌شود.
- مرحله شش: موهای بین شقیقه‌ها و تاج سر کاملا نازک شده یا از بین می‌روند.
- مرحله هفت: بالای سر کاملا بدون مو شده و تنها یک نوار باریک مو در اطراف سر وجود دارد.
علت ریزش مو در مردان
همه افراد معمولاً روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهند. این مقدار معمولاً قابل توجه نیست زیرا موهای جدید هم‌زمان در حال رشد هستند. اما ریزش مو زمانی اتفاق می‌افتد که موهای جدید جایگزین موهای ریخته شده نشوند. ریزش مو در مردان معمولاً به یک یا چند مورد از عوامل زیر مرتبط است:
سابقه خانوادگی یا وراثت
شایع‌ترین علت ریزش مو در مردان وراثت یا ژنتیک است که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. این بیماری آلوپسی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه نامیده می‌شود. این نوع ریزش مو معمولاً به تدریج و با الگوهای قابل پیش بینی رخ می‌دهد و تکرار می‌شود؛ عقب نشینی خط رویش مو در پیشانی، پدیدار شدن لکه‌های طاس در مردان و نازک شدن موها در امتداد تاج سر در زنان از جمله علائم این نوع از ریزش مو هستند.
تغییرات هورمونی و شرایط پزشکی
تغییرات هورمونی از جمله مشکلات تیروئید و شرایط پزشکی مانند آلوپسی آره‌آتا (alopecia areata) که مربوط به سیستم ایمنی است و باعث ریزش موی تکه‌ای می‌شود، عفونت‌های پوست سر مانند کرم حلقوی و نوعی اختلال در کشیدن مو به نام تریکوتیلومانیا (trichotillomania) از جمله شرایط مختلفی هستند که می‌توانند باعث ریزش موی دائم یا موقت شود.
همچنین بخوانید: ریزش مو سکه‌ای، انواع، علت و درمان خانگی
یک اتفاق استرس زا
بسیاری از افراد چندین ماه پس از مواجه شدن با یک شوک فیزیکی یا احساسی، نازک شدن کلی موها را تجربه می‌کنند. این نوع ریزش مو موقتی است.
داروها و مکمل‌ها
ریزش مو می‌تواند بر اثر عوارض جانبی برخی داروها، مانند داروهایی که برای درمان سرطان، آرتریت، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشار خون بالا استفاده می‌شود، اتفاق بیفتد.
پرتو درمانی سر
پرتو درمانی می‌تواند باعث ریزش مو شده و ممکن است بعد از پایان درمان موها دوباره مثل قبل رشد نکنند.
مدل مو و آرایش
آرایش بیش از حد مو با مواد شیمیایی یا بستن موها با مدل‌های سفت و کشیده، می‌تواند باعث نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی (traction alopecia) شود. روغن تراپی مو با روغن داغ نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود. در صورتی که ناحیه دچار زخم شود، ریزش مو می‌تواند دائمی باشد.
ریسک فاکتورها یا عوامل با تاثیرگذاری بالا در ریزش موی مردانه
برخی عوامل می‌توانند احتمال ریزش مو در مردان را افزایش دهند. از جمله این فاکتورها می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:
- سابقه خانوادگی طاسی از طرف مادر یا پدر
- سن
- کاهش وزن قابل توجه
- برخی شرایط پزشکی مانند دیابت و لوپوس
- استرس
- تغذیه نامناسب
نشانه‌های ریزش مو در مردان
وضعیت ریزش مو به ریزش موی ناگهانی و بیش از حد موها در ناحیه پوست سر اشاره دارد. با توجه به علت، ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی یا تدریجی اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است تمام بدن یا تنها سر را تحت تاثیر قرار دهد. ریزش موی ارثی با افزایش سن شایع‌ترین علت ریزش مو در مردان به شمار می‌رود.
علائم و نشانه‌های ریزش مو در مردان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نازک شدن تدریجی موها در ناحیه تاج سر
این شایع‌ترین نوع ریزش مو است که با افزایش سن افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ریزش مو در مردان، اغلب با عقب نشینی خط رویش مو در پیشانی آغاز می‌شود. در مقابل، زنان معمولاً به صورت کلی دچار ریزش مو و کم شدن تراکم موها در تمام بخش‌های سر می‌شوند.
ریزش موی سکه‌ای با لکه‌های طاس دایره شکل
در برخی افراد ریزش مو به صورت لکه‌های طاس دایره‌ای شکل و تکه تکه روی سر یا ناحیه ریش و ابرو رخ می‌دهد. ممکن است فرد قبل از ریزش در ناحیه مورد نظر احساس خارش، سوزن سوزن شدن یا درد خفیف احساس کند.
سست شدن ناگهانی مو
یک شوک فیزیکی یا روحی می‌تواند باعث سست شدن موها شود. ممکن است هنگام شانه کردن یا شستن موها و یا حتی با کشش ملایم، تعدادی تار مو از پوست جدا شوند. این نوع ریزش مو معمولاً باعث نازک شدن کلی موها می‌شود اما خوشبختانه موقتی است.
ریزش موی تمام بدن
برخی شرایط و درمان‌های پزشکی، مانند شیمی‌درمانی، می‌توانند منجر به ریزش مو در سراسر بدن شوند. در این شرایط موها معمولاً دوباره رشد می‌کنند.
لکه‌هایی با پوسته ریزی روی پوست سر
این لکه‌ها نشانه وجود کرم حلقوی است. ممکن است در ناحیه تحت تاثیر با موهای شکسته، قرمزی، تورم و گاهی تراوش مواجه شوید.
جلوگیری از ریزش مو در مردان
در اکثر موارد طاسی و ریزش مو به دلیل ژنتیک (طاسی با الگوی مردانه و طاسی با الگوی زنانه) ایجاد می‌شود. این نوع ریزش مو قابل پیشگیری نیست. اما خوشبختانه می‌توان از بروز برخی انواع ریزش مو جلوگیری کرد. این نکات ممکن است به شما در جلوگیری از انواع قابل پیشگیری ریزش مو کمک کند:
با موهایتان به ملایمت رفتار کنید. هنگام برس زدن و شانه کردن، به خصوص زمانی که موهایتان خیس است، از کشیدن موها خودداری کنید. یک شانه دندانه پهن می‌تواند به جلوگیری از کشیده شدن مو کمک کند. همچنین برای جلوگیری از ریزش مو بهتر است استفاده از روش‌های خشن، ابزارهای حالت دهنده حرارتی و مواد شیمیایی را محدود کرده و از بستن مو با مدل‌های سفت و کشش زیاد اجتناب کنید.
از پزشک خود در مورد داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید و ممکن است باعث ریزش مو شوند سوال کنید.
از موهای خود در برابر نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش محافظت کنید.
سیگار را ترک کنید. مطالعاتی وجود دارد که ارتباط موثر بین سیگار کشیدن و ریزش مو در مردان را نشان می‌دهد.
اگر تحت شیمی درمانی قرار دارید می‌توانید از پزشک خود در مورد کلاه خنک کننده بپرسید. این کلاه می‌تواند خطر ریزش مو را در طول شیمی درمانی کاهش دهد.
تشخیص و درمان ریزش مو در مردان
ریزش مو در مردان چگونه تشخیص داده می‌شود؟ تشخیص طاسی با الگوی مردانه آسان است، بنابراین برای تشخیص آن نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. با این حال، پزشک ناحیه تحت تاثیر را معاینه کرده درباره سابقه خانوادگی و سابقه پزشکی شما از جمله این که از چه زمانی متوجه ریزش موی خود شده‌اید سوالاتی می‌پرسد.
همچنین پزشک ممکن است از ابزار خاصی به نام چگالی سنج (densitometer) برای بررسی پوست سر شما استفاده کند و ضخامت فولیکول‌های مو را اندازه گیری کند. اگر پزشک به این نتیجه برسد که ریزش موی شما به طاسی با الگوی مردانه مربوط نیست، اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
- پوست سر شما را برای تشخیص علائم عفونت بررسی می‌کند.
- نمونه‌ای از موها را برای بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه می‌فرستد.
- برای بررسی بیماری پوستی از پوست سر بیوپسی می‌گیرد.
- از آزمایش خون برای بررسی علل ریزش مو کمک می‌گیرد.
درمان ریزش مو در مردان
ریزش مو در مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از عوامل ژنتیکی گرفته تا استرس، تغذیه نامناسب و تغییرات هورمونی. برای کنترل و درمان آن، انتخاب یک سبک زندگی سالم اهمیت زیادی دارد. مصرف مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین‌های گروه B و آهن می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. همچنین، استفاده از محلول‌های تقویت‌کننده مو، ماساژ کف سر برای افزایش گردش خون و در برخی موارد، مراجعه به پزشک برای درمان‌های تخصصی مانند مزوتراپی یا داروهای تأییدشده، می‌تواند به کاهش ریزش مو کمک کند. مهم‌تر از همه، پیگیری و صبر در روند درمان باعث می‌شود نتایج بهتری حاصل شود. در ادامه برخی از راهکارهای درمان ریزش مو در مردان آورده شده است.
استفاده از شامپوهای ضد ریزش مو
نتیجه استفاده از محصولات مو و شامپوها اغلب از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال در بسیاری موارد استفاده از محصول مناسب می‌تواند به رشد مجدد و توقف ریزش موها کمک کند. شامپوهای ضد ریزش مو اغلب از مسدود کننده‌های هورمون دی هیدروتستسترون (DHT)، که مسئول طاسی با الگوی مردانه و ریزش مو در مردان است و مواد محرک رشد مو استفاده می‌کنند. برای کنترل ریزش مو می‌توانید شامپو کتوکونازول، شامپو سالیسیلیک اسید، شامپوهای حاوی بیوتین و شامپوهای گیاهی مانند شامپو سیر سیاه پرژک را امتحان کنید.
شامپو سیر سیاه پرژک حاوی عصاره طبیعی سیر سیاه، سرشار از آنتی اکسیدان‌های قوی است که از پیری زودرس سلول‌های پوست جلوگیری کرده و التهاب پوستی را برطرف می‌کند. همچنین این شامپو با تقویت فولیکول‌ها و پیاز مو، ریزش مو را کنترل کرده و باعث تحریک رشد موهای سالم می‌شود.
داروها
یکی از روش‌های درمان ریزش مو در مردان استفاده از داروهای بدون نسخه موضعی روی پوست سر است. رایج‌ترین داروی بدون نسخه برای ریزش مو، ماینوکسیدیل (minoxidil) است. این دارو اگر چه اغلب ایمن تلقی می‌شود ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی شامل سردرد، تحریک پوست سر و رشد غیرعادی مو را ایجاد کند. دوره درمان با ماینوکسیدیل برای مشاهده نتایج مورد نظر 2 تا 4 ماه خواهد بود.
متداول‌ترین داروی خوراکی تجویزی برای ریزش مو در مردان، فیناستراید (finasteride) است که می‌تواند طاسی با الگوی مردانه را درمان کند. برخی از عوارض جانبی این دارو شامل واکنش‌های آلرژیک، درد بیضه و اختلال نعوظ می‌شود. برای دریافت نتیجه مورد نظر فرد باید دست کم سه ماه روزانه مصرف دارو را ادامه دهد. در صورت توقف درمان ممکن است موهای تازه رشد کرده بریزند.
جراحی کاشت مو
در این روش متخصص پیوندهای پوستی را از قسمت‌هایی از بدن فرد که دارای موهای سالم است برداشته و آن‌ها را به قسمت‌های طاس یا نازک پوست سر منتقل می‌کند. عوارض جانبی این روش ممکن است شامل درد، سوزش پوست سر، زخم، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ باشد. در روش جراحی کاشت مو معمولاً دست کم سه هفته برای بهبودی زمان لازم است. حتی ممکن است مشاهده نتایج مطلوب تا یک سال طول بکشد. همچنین احتمال دارد برای دستیابی به نتیجه‌ای طبیعی به چندین عمل جراحی کاشت مو نیاز باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت (Platelet-rich plasma)
در این روش متخصص خون فرد را پردازش می‌کند و برای تحریک رشد مو به پوست سر بیمار تزریق می‌کند. عوارض جانبی این روش ممکن است شامل درد و سوزش پوست سر، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ باشد. مشاهده نتایج در تزریق پلاسمای غنی از پلاکت معمولاً دست کم سه هفته طول می‌کشد و ممکن است برای حفظ نتایج به تزریق‌های بیشتری نیاز باشد.
کلاه گیس
ممکن است برخی افراد ترجیح بدهند مشکل طاسی الگوی مردانه خود را با حالت دادن مو، کلاه گیس یا بافت مو پنهان کنند.
سن ریزش مو در مردان
احتمال ریزش مو در مردان یا طاسی با الگوی مردانه، با بالا رفتن سن فرد بیشتر می‌شود. حدود 25 درصد مردان، اولین علائم ریزش مو را قبل از سن 21 سالگی مشاهده می‌کنند. در حوالی سن 50 سالگی، نیمی از مردان با ریسک فاکتورهای طاسی، ریزش مو را تجربه می‌کنند و حدود 70 درصد با افزایش سن، موهای خود را از دست می‌دهند.
مراجعه به پزشک برای جلوگیری از ریزش مو در مردان
ریزش بین 50 تا 100 تار مو به صورت روزانه طبیعی است. اگر ریزش موی بیش از اندازه را تجربه می‌کنید این می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک ناهنجاری در پوست سر باشد. علائم می‌توانند شامل خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و عفونت باشند. در صورتی که هر یک از این علائم را مشاهده کردید بهتر است با یک پزشک مشورت کنید. همچنین اگر متوجه هر یک از علائم زیر شدید، لازم است فورا یک پزشک متخصص پوست شما را معاینه کند.
- احساس سوزش یا گرمای شدید
- احساس خارش
- سایر احساسات ناخوشایند روی پوست سر
این علائم ممکن است نشانه‌ای از التهاب یا عفونت باشند که در نهایت منجر به ریزش مو در مردان می‌شود. در صورتی که التهاب مدت طولانی بدون درمان رها شود می‌تواند باعث ریزش موی دائمی شود. پزشک شرایط فرد را بررسی کرده و بیمار را برای انتخاب درمان مناسب راهنمایی می‌کند.
