ریزش مو بخشی طبیعی از چرخه حیات موها به شمار می‌رود اما در صورتی که این روند به صورت ناگهانی و غیرمنتظره و به میزان قابل توجهی رخ دهد، می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل یا یک بیماری خاص باشد. بیشتر افراد تصور می‌کنند ریزش موی شدید مختص مردان است اما تحقیقات نشان می‌دهند بیش از نیمی از زنان در طول زندگی خود ریزش موی قابل توجهی را تجربه می‌کنند. ریزش موی شدید در زنان زمانی اتفاق می‌افتد که روزانه بیش از 100 تا 130 تار مو از پوست جدا شده و بریزند. همچنین ریزش مو ممکن است به صورت ریزش موی منتشر، پدیدار شدن نقاط طاس یا نازک شدن کلی تار موها مشاهده شود.
درمان ریزش مو شدید
در صورتی که یک یا چند مورد از نشانه‌های زیر را مشاهده می‌کنید احتمالا شما دچار ریزش مو شده‌اید:
- مشاهده ریزش موی بیش از اندازه به صورت روزانه
- مشاهده تکه‌های کم مو یا طاس به ویژه در بالای سر که در حال گسترش است و یا نازک شدن کلی موها
- مشاهده بخش‌هایی از پوست سر از لابلای موها
- احساس کنده شدن موها
- کوچک شدن دسته موهای دم اسبی
برای اطمینان از علت ریزش مو و انتخاب درمان مناسب باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک درباره سابقه وراثت، رژیم غذایی و سابقه بیماری‌ها و درمان‌هایی که دریافت می‌کنید سوالاتی می‌پرسد. انجام تست‌های فیزیکی و آزمایش خون نیز به پزشک کمک می‌کند تا علت دقیق ریزش موی شما را تشخیص دهد. روش‌های رایج درمان ریزش مو در زنان شامل مصرف داروها، مکمل‌ها، جراحی کاشت مو و … می‌شود. اما اگر به دنبال روش‌های خانگی درمان ریزش مو هستید نگران نباشید در صورتی که به موقع درمان را شروع کنید هنوز ممکن است بتوانید ریزش را کنترل کرده و رشد موهای تازه را تقویت کنید.
6 راهکار خانگی درمان ریزش مو
در بیشتر مواقع ریزش مو شدید در زنان علل زمینه‌ای جدی دارد و درمان باید تحت نظر پزشک صورت گیرد با این حال برخی راهکارهای خانگی درمان ریزش مو وجود دارند که می‌توانند در کنترل ریزش و تقویت فولیکول‌ها موثر باشند و به رشد مجدد موها کمک کنند.
ماساژ پوست سر
یکی از بهترین روش‌های خانگی برای تقویت اسکالپ و فولیکول‌های مو ماساژ پوست سر است. حتی اگر موهای شما نمی‌ریزند هم می‌توانید از این روش برای تقویت رشد و داشتن موهایی سالم و زیبا استفاده کنید. ماساژ منظم پوست سر با سر انگشتان و نه با ناخن و یا با استفاده از ماساژور یا شانه چوبی می‌تواند به بهبود گردش خون در فولیکول‌های مو کمک کرده و باعث تحریک رشد مو و افزایش ضخامت تارها شود. همچنین می‌توانید هنگام ماساژ اسکالپ از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون استفاده کنید و از مزایای آن‌ها برای سلامتی مو بهرمند شوید. برای این کار کافی است چند قطره روغن را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی پوست سر ماساژ دهید. اجازه دهید روغن برای مدت دست کم 30 دقیقه روی پوست و موها باقی بماند و سپس مانند همیشه با شامپو بشوئید.
ماسک آلوئه ورا
همان‌طور که می‌دانید آلوئه‌ورا دارای خواص التیام‌بخش و مرطوب‌کننده است و می‌تواند به سلامت اسکالپ کمک کرده، التهاب را تسکین دهد. ژل آلوئه‌ورا می‌تواند با باز کردن فولیکول‌های مسدود شده در تسریع روند رشد مو نیز موثر باشد. برای استفاده از خواص آلوئه ورا کافی است ژل خالص آن را به صورت مستقیم به پوست و موهای خود بمالید. اجازه دهید به مدت 30 دقیقه بماند و سپس با آب ولرم آبکشی کنید. می‌توانید چند بار در هفته از این ماسک مو استفاده کنید.
ماسک مو روغن‌های گیاهی
روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، زیتون، کرچک، بادام و غیره، خواص شگفت انگیزی برای حفظ سلامت موها، تامین مواد مغذی مورد نیاز و کنترل ریزش مو دارند. روغن نارگیل با برخورداری از اسیدهای چرب به ساقه مو نفوذ کرده و پروتئین از دست رفته را تامین می‌کند. روغن زیتون نیز موها را عمیقا تغذیه کرده و از شکنندگی تارها جلوگیری می‌کند. روغن رزماری ضد باکتری، ضد قارچ و ضد التهاب است و می‌تواند با تحریک جریان خون در اسکالپ به تقویت رشد مو کمک کند. دقت داشته باشید که روغن رزماری یک روغن ضروری است و برای استفاده حتما باید با یک روغن حامل ترکیب شود.
برای استفاده از روغن‌های گیاهی مخلوطی از آن‌ها و یا هر کدام را به تنهایی کمی گرم کنید و روی موها و پوست سر ماساژ دهید. می‌توانید اجازه دهید روغن در طول شب روی موهایتان باقی بماند و بعد با شامپو و آب ولرم بشوئید.
آب پیاز
گوگرد برای رشد مو و سلامت فولیکول‌ها ضروری است و آب پیاز سرشار از گوگرد است. علاوه بر این آب پیاز می‌تواند به بهبود گردش خون درپوست کمک کرده و فرآیند اکسیژن رسانی و تغذیه فولیکول‌ها را تسریع کند. برای استفاده از آب پیاز یک عدد پیاز را رنده کرده، آب آن را بگیرید و بعد با استفاده از پنبه تمیز آن را به پوست سر بمالید. اجازه دهید به مدت 15 تا 20 دقیقه باقی بماند و بعد با آب و شامپو بشوئید تا بوی آن از بین برود.
چای سبز
چای سبز غنی از آنتی اکسیدان‌هایی است که به سلامت پوست سر کمک می‌کنند. برخی مطالعات ادعا می‌کنند که چای سبز می‌تواند هورمون‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند را مهار کرده و به این ترتیب به جلوگیری از ریزش مو کمک کند. برای استفاده از خواص چای سبز برای جلوگیری از ریزش شدید مو یک یا دو عدد چای سبز کیسه‌ای را در آب داغ قرار دهید و اجازه دهید خنک شود. چای آماده شده را به پوست سر و موهای خود بمالید و بعد از 15 تا 20 دقیقه آبکشی کنید.
تغذیه سالم
تغذیه و رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در سلامت مو دارد. یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین شامل تخم مرغ، حبوبات و گوشت بدون چربی، آهن و ویتامین‌ها به خصوص ویتامین‌های گروه B، ویتامین D، ویتامین C و مواد معدنی مانند زینک می‌تواند در حفظ سلامت موها و جلوگیری از ریزش موثر باشد. همچنین در صورت لزوم می‌توانید با مشورت پزشک، از مکمل‌های مولتی ویتامین مخصوص مو استفاده کنید.
علاوه بر موارد بالا کنترل استرس ، داشتن خواب کافی و رفتار ملایم با موها نیز می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به مشکلات مو مفید باشد.
درمان گیاهی ریزش مو شدید
تشخیص این که کدام درمان گیاهی می‌تواند اثرگذارتر باشد، چندان ساده نیست زیرا به عوامل مختلفی از جمله علت ریزش مو، وضعیت فرد و واکنش بدن به درمان وابسته است. آنچه اهمیت دارد این است که قبل از شروع هر نوع درمان گیاهی برای ریزش مو شدید در زنان لازم است ابتدا با پزشک متخصص پوست مشورت کنید زیرا این شرایط می‌تواند نشانه وجود یک مشکل پزشکی باشد که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد. درمان‌های گیاهی معمولا به عنوان درمان مکمل و در کنار روش‌های پزشکی موثر هستند. با این وجود برخی روش‌های درمان گیاهی اثرگذاری قابل توجهی در کنترل و درمان ریزش موی شدید دارند:
روغن رزماری
روغن رزماری اثر بخشی قابل ملاحظه‌ای در افزایش جریان خون در پوست سر دارد و به این ترتیب می‌تواند به گونه‌ای موثر به تقویت و جلوگیری از ریزش مو کمک کند. مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهند استفاده از روغن رزماری می‌تواند به اندازه محلول ماینوکسیدیل 2% موثر باشد. همچنین تصور می‌شود که این روغن تا حدی آنزیم 5-آلفا ردوکتاز را مهار می‌کند که در تبدیل تستوسترون به DHT (هورمون مسئول ریزش موی آندروژنیک) نقش دارد.
برای استفاده از روغن رزماری برای درمان گیاهی ریزش مو شدید لازم است چند قطره روغن رزماری را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل، روغن جوجوبا یا روغن بادام شیرین مخلوط کنید و به پوست سر بمالید. اجازه دهید روغن به مدت دست کم ۳۰ دقیقه روی پوست باقی بماند و سپس با شامپو بشویید. روغن رزماری می‌تواند باعث ایجاد آلرژی یا تحریک پوستی شود بنابراین قبل از استفاده مقداری از آن را روی قسمت کوچکی از پوست مچ دست بمالید. چند ساعت صبر کنید و در صورتی که علائم خاصی مانند خارش، سوزش یا قرمز مشاهده نکردید می‌توانید از آن استفاده کنید.
برای راحت‌تر کردن روند مراقبت، استفاده از شامپو رزماری گزینه مناسبی است؛ چرا که ترکیبات موثر رزماری در این شامپوها به طور متعادل و استاندارد فرمول‌بندی شده‌اند و بدون نیاز به ترکیب با روغن‌های حامل، به آسانی در روتین روزانه شما جای می‌گیرند و می‌توانند به تقویت مو و کاهش ریزش کمک کنند.
روغن دانه کدو تنبل
به نظر می‌رسد که روغن دانه کدو تنبل از توانایی مسدود کردن عملکرد هورمون DHT (عامل اصلی ریزش موی آندروژنیک) برخوردار است. تحقیقات محدودی نشان داده است که مصرف خوراکی روغن دانه کدو تنبل می‌تواند تعداد موها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. شما می‌توانید روغن کدو تنبل را به صورت مکمل خوراکی مصرف کنید یا آن را به صورت موضعی به پوست سر بمالید و ماساژ دهید.
جینسینگ
در طب سنتی چینی از جینسینگ برای تحریک رشد مو و تقویت فولیکول‌ها استفاده می‌شود. ترکیبات فعال در ریشه گیاه موسوم به جینسنوسیدها، می‌توانند به بهبود گردش خون در پوست سر و تحریک فاز آناژن مو کمک کنند. این نظریه وجود دارد که جینسینگ ممکن است بتواند به اندازه ماینوکسیدیل در تحریک رشد مو موثر باشد و حتی در برخی موارد، آن را تقویت کند. از عصاره جینسینگ معمولا در ترکیبات شامپوها، تونیک‌ها و سرم‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان پودر ریشه جینسینگ را با یک روغن حامل مخلوط کرده و به صورت موضعی روی اسکالپ استفاده کرد.
مهم ترین عوامل ریزش مو در زنان
ریزش مو در زنان پدیده‌ای شایع است و می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد بنابراین تشخیص علت اصلی ریزش مو برای درمان مؤثر آن از اهمیت بالایی برخوردار است. مهم‌ترین عواملی که بر ریزش موی شدید در زنان موثرند عبارتند از:
- آسیب دیدن فولیکول‌ها
- تغییر در عادات غذایی یا از دست دادن سریع وزن
- استرس
- روش‌های شیمیایی درمان یا آرایش مو
- درمان‌های خاص مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی
- برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند تیروئید، کم خونی یا کمبود ویتامین
- تغییرات هورمونی شامل بارداری یا یائسگی
- مصرف برخی داروها مانند داروهای فشار خون یا دوزهای بالای ویتامین A
- ژنتیک
ژنتیک
ژنتیک شایع ترین علت ریزش موی آندروژنیک در زنان یا طاسی با الگوی زنانه است. این وضعیت اغلب بعد از یائسگی و در سنین بالا رخ می‌دهد. بنابراین اگر درخانواده شما مادر، خواهر، خاله یا حتی پدرتان سابقه ریزش مو داشته باشد احتمال این که شما هم به ریزش مو دچار شوید افزایش می‌یابد. در زنان آلوپسی آندروژنیک اغلب به صورت نازک شدن کلی موها در بالا و اطراف فرق سر ظاهر می‌شود و خط رویش مو دچار تغییر نمی‌شود.
تغییرات هورمونی
عامل موثر دیگر در ریزش موی شدید در زنان، تغییرات هورمونی است. نوسانات شدید هورمونی در دوران بارداری و به ویژه افت ناگهانی استروژن پس از زایمان می‌تواند منجر به بروز نوعی ریزش موی شدید به نام تلوژن افلوویوم شود. این شرایط معمولا موقتی است و طی چند ماه پس از زایمان برطرف خواهد شد. در دوران یائسگی نیز کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث نازک شدن و ریزش مو شود.
سندروم تخمدان پلی کیستیک، وضعیت هورمونی دیگری است که درآن فرد با افزایش سطح هورمون آندروژن (هورمون مردانه) روبروست. این شرایط در برخی زنان باعث ریزش مو با الگوی مردانه و همچنین رشد موهای زائد در صورت و نواحی مختلف بدن می‌شود.
مشکلات تیروئید چه پر کاری و چه کم کاری هم می‌تواند بر چرخه رشد مو تاثیر گذاشته و منجر به ریزش موی شدید در زنان شود.
استرس
تحمل فشار و استرس‌های شدید فیزیکی مانند جراحی، بیماری شدید، تب بالا و کاهش وزن شدید و ناگهانی و همچنین قرار گرفتن در معرض استرس‌های عاطفی و روانی شدید نیز می‌تواند تعداد زیادی از فولیکول‌ها را از فاز رشد به فاز استراحت وارد کند و سپس با گذشت 2 تا 4 ماه به صورت ناگهانی موها بریزند. این نوع ریزش مو معمولا موقتی است و با رفع عامل استرس‌زا برطرف می‌شود.
کمبود ویتامین‌ها و سایر مواد ضروری
- آهن برای انتقال اکسیژن به فولیکول‌های مو ضروری است و فقرآهن که منجر به کم خونی می‌شود یکی از دلایل شایع ریزش مو در زنان است.
- ویتامین D نقش مهمی در چرخه رشد مو دارد و کمبود آن می‌تواند با ریزش مو مرتبط باشد.
- زینک برای رشد و ترمیم بافت‌های مو ضروری است.
- کمبود شدید بیوتین اگرچه نادر است، اما می‌تواند به ریزش مو منجر شود.
- رژیم‌های غذایی کم پروتئین می‌توانند باعث شوند بدن پروتئین را برای عملکردهای حیاتی‌تر ذخیره کرده و رشد مو را متوقف کند.
مصرف داروها
ریزش مو می‌تواند از عوارض جانبی مصرف برخی داروها باشد. داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون، برخی داروهای ضد بارداری، داروهای رقیق کننده خون و مصرف دوز بالای ویتامین A می‌تواند منجر به ریزش موی شدید در زنان شود.
بیماری‌های خود ایمنی
آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله کرده و باعث ریزش موی تکه‌ای یا طاسی سکه‌ای می‌شود. بیماری لوپوس نیز که یک بیماری خودایمنی مزمن است بر قسمت‌های مختلف پوست سر و فولیکول‌های مو اثر گذاشته و باعث ریزش مو می‌شود.
آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی مو
کشیدگی بیش از اندازه موها و استفاده مداوم از مدل موهای سفت و کششی منجر به وضعیتی به نام آلوپسی کششی می‌شود که با آسیب زدن به فولیکول‌های مو منجر به ریزش موی شدید در زنان خواهد شد. استفاده بیش از اندازه از سشوار و سایر ابزارهای حالت دهنده حرارتی، ساقه مو را شکننده و آسیب پذیر کرده و مستعد ریزش می‌کنند. علاوه بر این استفاده مداوم از روش‌های تراپی و آرایشی با استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگ و دکلره یا صاف و فر کردن می‌تواند با وارد کردن آسیب جدی به ساختار مو منجر به ریزش مو در زنان شوند.
سایر عوامل موثر در ریزش موی شدید در زنان عبارتند از:
- عفونت‌های قارچی پوست سر
- بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس شدید
- کاهش وزن شدید و ناگهانی
- افزایش سن
ریزش مو در زنان تا چه حد طبیعی است؟
به طور کلی ریزش مو یک فرآیند کاملا طبیعی و بخشی از چرخه رشد و ریزش موها است. همه ما، چه مرد و چه زن به صورت روزانه تعدادی از موهای خود را ازدست می‌دهیم. ریزش مو حدود 50 تا 100 تار مو در روز طبیعی است و برخی منابع ریزش مو تا 150 تار در روز را به خصوص برای افراد با موهای بلند، نرمال می‌دانند.
همان‌طور که می‌دانید چرخه رشد مو شامل سه فاز آناژن یا مرحله رشد فعال، کاتاژن یا فاز انتقالی و تلوژن یا مرحله استراحت است و از آنجا که موهای سر ما به طور همزمان در مراحل مختلف این چرخه قرار دارند، همیشه تعدادی مو در حال ریزش هستند تا با موهای جدید جایگزین شوند. این ریزش بیشتر در هنگام برس زدن یا شستن موها قابل مشاهده است.
در صورتی که احساس می‌کنید ریزش موی شما بیش از اندازه طبیعی است قبل از هر اقدامی بهتر است با پزشک مشورت کنید. پزشک با انجام تست‌ها و آزمایش‌های لازم علت اصلی مشکل را پیدا کرده و با توجه به آن روند درمان مناسب را انتخاب خواهد کرد.
