شی باتر (Shea Butter) یا کره شی، یک محصول جانبی است که از دانه‌های درخت شی (Vitellaria paradoxa) استخراج می‌شود. درخت شی که یک گیاه بومی غرب آفریقا است به دلیل خواص درمانی فراوانش به karite tree به معنی درخت زندگی نیز معروف است. شی باتر سرشار از ویتامین‌ها و اسیدهای چرب است و قرن‌هاست که به عنوان یک ماده آرایشی به کار می‌رود. این ماده در دمای معمولی جامد و رنگ آن مایل به سفید عاجی است.
فواید استفاده از شی باتر برای مو و پوست
کره شی یا شی باتر فواید بسیاری برای مو و پوست دارد. این محصول می‌تواند به کاهش تحریک پوست سر کمک کند، همچنین اسیدهای چرب موجود در آن مانند یک نرم کننده عمل کرده موها را مرطوب و به حفظ رطوبت در موها کمک می‌کنند. علاوه بر این کره شی خاصیت ضد پیری دارد و می‌تواند از فرسودگی مو و پوست جلوگیری کرده، روند سالخوردگی را آهسته کند. شی باتر سرشار از ویتامین‌ها و ترکیبات مفید برای پوست و مو است این ترکیبات عبارتند از:
- اسیدهای چرب لینولئیک، پالمیتیک، استئاریک و اولئیک، که چربی پوست را متعادل می‌کنند.
- ویتامین‌های A، E و F، ویتامین‌های آنتی اکسیدانی که گردش خون و رشد سلول‌های پوستی سالم را تقویت می‌کنند
- تری گلیسیرید، چربی موجود در آجیل که پوست را تغذیه و نرم می‌کند
- ستیل استرها، بخش مومی شکل شی باتر است که طروبت و نرمی پوست را حفظ می‌کند
شی باتر دارای مواد محرک شیمیایی شناخته شده‌ای که باعث خشکی پوست می‌شوند، نیست و منافذ پوست را هم نمی‌بندد. بنابر این می‌توان گفت این محصول برای هر نوع پوستی مناسب است.
کره شی در حقیقت یک محصول طبیعی است که از دانه درخت شی تهیه می‌شود اما بر خلاف اکثر محصولات مشابه از مقدار بسیار اندکی پروتئین برخوردار است که احتمال دارد باعث ایجاد آلرژی شود. با وجود این که هیچ مدرکی مبنی بر آلرژن بودن شی باتر وجود ندارد، بهتر است قبل از استفاده یک آزمایش آلرژی انجام دهید. برای این کار کافی است مقدار کمی شی باتر را روی مچ دست بمالید و چند ساعت صبر کنید. اگر هرگونه علائم تحریک پوستی یا آلرژی مشاهده کردید لازم است مصرف آن را متوقف کنید.
مرطوب کننده طبیعی
کره شی سرشار از اسیدهای چرب از جمله اسیدهای لینولئیک، اولئیک، استئاریک و پالمیتیک است که آن را به یک مرطوب کننده طبیعی عالی تبدیل کرده است. چربی شی باتر به سرعت جذب پوست شده و با بازیابی لیپیدها، رطوبت مورد نیاز پوست را تامین می‌کند. همچنین به ذخیره رطوبت در پوست کمک کرده و از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند.
همان‌طور که اشاره شد کره شی حاوی سطوح بالایی از اسیدهای چرب اسید لینولئیک (linoleic acid) و اسید اولئیک (oleic acid) است. این دو اسید یکدیگر را متعادل می‌کنند و باعث می‌شوند بعد از استفاده پوست شما چرب به نظر نرسد.
شما می‌توانید از خاصیت مرطوب کنندگی شی باتر برای رفع خشکی و شکنندگی موها استفاده کنید. شی باتر موها را هیدراته کرده، وز موها را رفع می‌کند، موهای آسیب دیده را ترمیم می‌کند، ظاهری نرم و صاف به موها می‌بخشد و از دو شاخه شدن موها و موخوره جلوگیری می‌کند.
خاصیت ضد التهابی
استرهای گیاهی کره شی دارای خواص ضد التهابی هستند. هنگامی که کره شی روی پوست اعمال می‌شود، بر سرعت روند تولید سیتوکین‌ها و سایر سلول‌های التهابی تاثیر گذاشته و این روند را آهسته می‌کند. شی باتر ممکن است در به حداقل رساندن تحریک ناشی از عوامل محیطی مانند آب و هوای خشک و همچنین بیماریهای التهابی پوست مانند اگزما موثر باشد.
درمان شوره و تسکین بیماریهای التهابی
یکی از راه های درمان شوره سر یا درماتیت آتوپیک بازگرداندن رطوبت به پوست خشک و تحریک شده سر است. کره شی باتر در ترکیب با سایر مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به کاهش پوسته و شوره سر و همچنین کاهش تحریک کمک کند.
همچنین تصور می‌شود که شی باتر می‌تواند به تسکین شرایطی مانند اگزما، درماتیت و پسوریازیس کمک کند. خواص ضد التهابی شی باتر می‌تواند باعث تسکین التهاب و خارش پوست سر شود و این ممکن است به ویژه برای بیماریهای التهابی پوست، مانند اگزما و پسوریازیس مفید باشد. کره شی به سرعت جذب پوست می شود بنابر این می‌تواند فورا التهاب را تسکین دهد. تحقیقاتی وجود دارد که نشان می‌دهند شی‌باتر می‌تواند به خوبی درمان‌های دارویی در درمان اگزما موثر باشد.
همچنین بخوانید : انواع شوره سر، علائم، علت و درمان
جلوگیری از آکنه
کره شی سرشار از اسیدهای چرب مختلف است و می‌تواند به پاکسازی چربی اضافی (سبوم) از سطح پوست کمک کند. همچنین، شی باتر یک مرطوب کننده طبیعی است که می‌تواند رطوبت از دست رفته را به پوست باز گرداند و به ذخیره آن در اپیدرم کمک کند. این محصول تعادل چربی پوست را برقرار کرده و احتمالا از بروز آکنه جلوگیری می‌کند. البته اگر شما پوست چربی دارید احتمالا شی باتر برای شما مناسب نیست.
خاصیت آنتی اکسیدانی
شی باتر دارای سطوح قابل توجهی از ویتامین‌های A و E است به این معنی که می‌تواند فعالیت‌های آنتی اکسیدانی را افزایش دهد. آنتی اکسیدان‌ها عوامل مهمی در مقابله با پیری به شمار می‌روند. آن‌ها از سلول‌های پوست در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد که عامل اصلی پیری زودرس و کدر شدن پوست به شمار می‌روند، محافظت می‌کنند.
ضد قارچ طبیعی
شی باتر به عنوان یک داروی طبیعی موثر و قوی برای مبارزه با عفونت‌های پوستی با عامل قارچی شناخته شده است. هر چند این محصول نمی‌تواند همه انواع قارچ را درمان کند اما برای درمان هاگ قارچ‌هایی که باعث ایجاد کرم حلقوی و قارچ پای ورزشکار می‌شوند کاملا موثر است.
افزایش تولید کلاژن و بازسازی سلولی
شی باتر حاوی تریترپن (triterpenes) است. این ترکیبات شیمیایی طبیعی می‌توانند تخریب فیبر کلاژن را غیرفعال کنند. همچنین ممکن است در بهبود خطوط کوچک و سطحی و حجیم شدن پوست نیز کمک کند.
خاصیت مرطوب کنندگی و آنتی اکسیدانی شی باتر، به پوست برای تولید سلول‌های جدید و سالم کمک می‌کند. همان‌طور که می‌دانید پوست ما دائما در حال ساخت سلول‌های جدید و ریزش سلول‌های مرده است. روزانه حدود 30000 تا 40000 سلول قدیمی پوست از بدن جدا شده و می‌ریزند. سلول‌های مرده قبل از ریزش، روی سطح پوست قرار می‌گیرند و سلول‌های تازه در لایه اپیدرم تشکیل می‌شوند. با حفظ تعادل رطوبت در سطح پوست، سرعت بازسازی سلولی متعادل می‌شود.
بهبود استرچ مارک و چروک‌های پوست
کره شی باتر از تکثیر فیبروبلاست‌های کلوئیدی (keloid fibroblasts)، یا همان بافت اسکار، جلوگیری کرده و در عین حال به رشد سلول‌های سالم کمک می‌کند تا جای آن‌ها را بگیرند. این فرآیند به بهبود بافت پوست کمک کرده و ترک‌ها و جای زخم را بهبود می‌بخشد.
همچنین شی باتر حاوی SPF تقریبی 3 تا 4 است و می‌تواند با تقویت تولید کلاژن و ایجاد توازن در روند بازسازی سلولی، به کاهش آنچه با عنوان پیری نوری (photoaging) شناخته می‌شود، کمک کند. پیری نوری یا فتوایجینگ به چین و چروک‌ها و خطوط ظریفی که بر اثر استرس محیطی و پیری زود رس روی پوست ایجاد می‌شوند،گفته می‌شود.
طرز استفاده شی باتر برای مو و پوست
شی باتر برای پوست: شی باتر به راحتی روی پوست پخش می‌شود. می‌توانید کره شی باتر خام و تصفیه نشده را مستقیماً روی پوست بمالید. به اندازه یک قاشق چای خوری کره شی را بردارید و آن را روی پوست خود بمالید تا کاملا جذب شود. شی باتر حالت لیز دارد و برای استفاده زیر آرایش مناسب نیست. بهترین زمان برای استفاده از کره شی، شب‌ها قبل از خواب است.
با این که استفاده از کره شی باتر برای انواع پوست بی ضرر است اما اکر پوست چرب دارید استفاده از این محصول می‌تواند چربی سطح پوست را افزایش داده و منجر به جوش شود.
شی باتر برای مو: می‌توانید شی‌باتر خام و تصفیه نشده را مستقیماً به موهایتان بزنید. اگر موهای مجعد یا متخلخل دارید، از کره شی به عنوان نرم کننده داخل حمام استفاده کنید. اجازه دهید شی باتر به خوبی جذب شود سپس مانند همیشه موهایتان را آبکشی کنید. استفاده از شی باتر رطوبت مورد نیاز موها را تامین کرده و ظاهری زیبا به موهای مجعد و فر می‌بخشد.
اگر موهای صاف، ظریف یا نازک دارید، بهتر است شی باتر را فقط به انتهای تارموها بمالید زیرا استفاده از کره شی در ریشه موها می‌تواند ظاهری چرب، روغنی و سنگین ایجاد کند.
می‌توانید شی باتر را با سایر محصولات مو ترکیب کنید. کمی کره شی را به نرم کننده یا ماسک موی خود اضافه کنید. شی باتر می‌تواند موهای شما را صاف کرده، گره ها را باز کند و به موها ظاهری درخشان و براق ببخشد.
می‌توانید از شی باتر به عنوان ماسک موی داخل حمام یا ماسک موی بدون نیاز به آبکشی استفاده کنید. اگر قصد ندارید شی باتر را از روی موها بشوئید کافی است کمی از آن را در انتهای ساقه موهای مرطوب بمالید و سپس موها را مطابق همیشه حالت دهید. همچنین می‌توانید کره شی را با روغن‌های حامل مانند روغن نارگیل ترکیب کنید.
شرایط نگهداری شی باتر
شی باتر را باید در دمایی کمی پایین‌تر از دمای اتاق نگهداری کنید تا بافت جامد خود را حفظ کند و به راحتی روی مو و پوست پخش شود. شی باتر باید در دمای اتاق به سرعت با حرارت دست ذوب شده و جذب پوست شود. بنابر این کره شی باید در دمایی متعادل نگهداری شود تا نه به حالت مایع درآید و نه خیلی سخت شود. قرار گرفتن این کره در دماهای مختلف می‌تواند باعث تغییر بافت آن شود.
رایحه شی باتر
شی باتر رایحه قوی و آجیلی دارد که ممکن است برخی دوست نداشته باشند. برای ملایم شدن رایحه این محصول، می‌توانید آن را با روغن‌های حامل یا چند قطره اسانس ترکیب کنید.
عوارض احتمالی شی باتر
تا به حال هیچ مورد مبنی بر حساسیت موضعی به شی باتر ثبت نشده است. حتی افرادی که به آجیل‌های درختی آلرژی دارند هم می‌توانند از کره شی به صورت موضعی روی پوست خود استفاده کنند.
با این حال اگر بعد از استفاده، هر گونه تحریک یا التهاب را تجربه کردید، فورا مصرف شی باتر را متوقف کنید. در صورت احساس درد شدید، تورم یا مشکل در تنفس، به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید.
برای جلوگیری از مواجه با این شرایط بهتر است قبل از استفاده یک تست پچ انجام دهید.
