همه ما در مقاطعی از زندگی با چربی کف سر و ریزش مو مواجه می‌شویم. چربی کف سر و چرب شدن موها میتواند تنها به دلیل به دلیل شستشوی ناکافی ایجاد شده باشد. با این حال وجود چربی اضافی روی پوست سر و موها ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند ریزش مو و شوره سر شود.
سبوم یا چربی چیست؟
در تمام سطح پوست ما غدد کوچک چربی وجود دارد که تنها یک وظیفه بر عهده دارند: ترشح سبوم یا چربی. این مایع روغنی با بافتی موم مانند، یک لایه محافظ روی پوست سر و موها ایجاد می‌کند که برای محافظت پوست از انواع آسیب‌های خارجی و حفظ سلامت پوست سر ما ضروری است زیرا از تاثیر منفی باکتری‌ها، میکروب‌ها و آلودگی‌ها بر پوست و مو جلوگیری می‌کند.
صورت و پوست سر ما بیشترین تراکم غدد چربی را دارند زیرا پوست این نواحی حساس‌تر است و نیاز به محافظت بیشتری دارد. غدد چربی در اسکالپ یا پوست سر چربی ترشح می‌کند تا از تجمع و رشد و نمو هر گونه باکتری، آلودگی یا کثیفی جلوگیری کند. این سد دفاعی با جلوگیری از، از دست رفتن رطوبت، پوست سر ما را هیدراته و نرم نگه می‌دارد. همچنین سبوم سطح خارجی تار مو را می‌پوشاند و از خشک شدن آن جلوگیری کرده، ریشه‌ها را نیز به خوبی تغذیه می‌کند.
میزان ترشح سبوم یا چربی پوست عمدتا توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود. هر گونه نوسان یا تغییر در تولید هورمون‌ها، میتواند چربی پوست سر را به میزان زیادی افزایش دهد. علاوه بر این عوامل دیگری مانند تغییرات آب و هوایی، استرس یا حتی رژیم غذایی میتواند بر میزان و سرعت چرب شدن پوست سر و موها تاثیر بگذارد. و مشکل از این جا شروع می‌شود. شامپو سدر پرژک با داشتن عصاره طبیعی سدر و ویتامین B5 به تنظیم چربی پوست سر کمک می‌کند و از ایجاد شوره و ریزش مو جلوگیری می‌کند. استفاده منظم از این شامپو باعث پاکسازی موثر کف سر و تقویت موها می‌شود.
علائم چربی کف سر
در صورتی که پوست سر به هر علتی چربی بیش از اندازه تولید کند، فرد علایم زیر را تجربه خواهد کرد:
- چرب شدن سریع موها: موها از چند ساعت تا نهایتا یک روز بعد از شستشو، دوباره چرب می‌شوند.
- سنگین شدن و چسبندگی موها: موها سنگین، کثیف، چرب و بی‌حالت به نظر می‌رسند و به هم می‌چسبند.
- خارش سر: ترشح چربی زیاد از حد میتواند باعث تحریک پوست سر و احساس خارش شود.
- شوره چرب: بر خلاف شوره خشک که سفید رنگ و کوچک است، شوره چرب زرد رنگ است و به پوست کف سر یا ساقه موها می‌چسبد.
- بوی ناخوشایند پوست سر: چربی زیاد باعث تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها روی اسکالپ شده و بوی ناخوشایندی ایجاد می‌کند.
- ریزش مو: ریزش مو یکی از اصلی ترین عوارض چربی غیر طبیعی پوست کف سر است. چربی پوست سر میتواند باعث بسته شدن منافذ پوست شده، فولیکول‌های مو را ضعیف کرده و در نهایت منجر به ریزش مو شود.
- آکنه و جوش کف سر: چربی غیرعادی کف سر، با مسدود کردن منافذ پوست باعث ایجاد جوش اسکالپ می‌شود که وضعیتی دردناک است.
دلایل چرب شدن کف سر
چرب شدن پوست سر دلایل مختلفی دارد. در ادامه با برخی از شایع‌ترین دلایل چربی پوست سر آشنا می‌شویم.
درماتیت سبورئیک Seborrheic dermatitis
درماتیت سبورئیک نوعی اگزمای مزمن است که پوست سر و سایر نواحی بدن را تحت تاثیر قرار داده، آن را تحریک و ملتهب می‌کند. لکه‌های صورتی رنگ و پوسته پوسته در قسمت‌هایی از پوست که غدد چربی زیادی دارند از جمله پوست سر، ایجاد می‌شود. وجود این لکه‌ها میتواند ناشی از یک واکنش آلرژیک یا نشانه‌ای از وجود یک بیماری خود ایمنی باشد. درماتیت سبورئیک هر چند خطرناک نیست اما یک وضعیت دائمی است. با این حال اغلب با استفاده از درمان‌های خانگی می‌توان علائم آن را مدیریت کرد.
مشکلات پوستی
بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های قرمز و پوسته پوسته روی پوست سر ما شوند. هر دوی این شرایط ناشی از اختلالات مربوط به عملکرد سیستم ایمنی بدن هستند.
ژنتیک
ژن‌ها نیز می‌توانند در میزان تولید چربی غدد و ضخامت موهای ما نقش داشته باشند.
آکنه پیشانی
چربی بیش از حد پوست اغلب یکی از عوامل اصلی ایجاد آکنه است. آکنه پیشانی زمانی پدیدار می‌شود که چربی، آلودگی و سلول‌های مرده در داخل منافذ پوست به دام می‌افتند. این شرایط میتواند منجر به بروز آکنه شود.
سایر دلایل چرب شدن کف سر و ریزش مو
مراقبت ضعیف و شستشوی ناکافی یا نامناسب مو، محتمل‌ترین دلیل چربی کف سر و ریزش موها است. کمبود شستشوی منظم یا عدم رعایت یک روال درست و مناسب برای مراقبت از مو میتواند باعث تجمع چربی در پوست سر شود.
شستشوی بیش از حد، یکی دیگر از دلایل چربی کف سر است. شستشوی بیش از اندازه میتواند چربی طبیعی پوست سر را پاک کند. به این ترتیب پوست برای نرم و هیدراته نگه داشتن خود مجددا چربی بیشتری تولید خواهد کرد و این باعث افزایش تولید چربی در اسکالپ، چرب شدن غیر عادی پوست سر و موها و در نتیجه افزایش احتمال ریزش مو می‌شود.
تغییرات فصلی و نوسانات آب و هوایی یکی دیگر از دلایل برهم خوردن تعادل چربی پوست سر به شمار می‌روند. قرار گرفتن در معرض آب و هوای سرد و خشک این سیگنال را به پوست می‌دهد که باید برای حفظ سلامت و شادابی خود چربی بیشتری تولید کند. همچنین رژیم غذایی ناسالم و مصرف برخی داروها میتواند سیگنال‌های اشتباهی را به پوست سر ارسال کرده و باعث چرب شدن غیر طبیعی پوست سر و موها شود.
استفاده از محصولات نامناسب مو از جمله شامپوهای خشن و قوی و محصولاتی که مناسب نوع پوست شما نیستند و همچنین استفاده بیش از اندازه از ابزارهای حالت دهنده حرارتی نیز از علل چرب شدن پوست کف سر به شمار می‌رود.
چربی کف سر نشانه چیست؟
چربی بیش از حد کف سر معمولاً نشانه‌ای از تولید بیش از اندازه سبوم توسط غدد چربی پوست است. این مشکل میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. یکی از عوامل ازدیاد ترشح چربی پوست، تغییرات هورمونی است. بلوغ، سندروم تخمدان پلی کیستیک و تغییرات هورمونی در دوران بارداری، زایمان و یائسگی، با ایجاد اختلال و تغییرات هورمونی همراه هستند. نوجوانان در دوران بلوغ با افزایش سطح آندروژن‌هایی مانند تستسترون مواجه می‌شوند که غدد چربی را تحریک کرده و باعث ترشح بیش از حد چربی پوست می‌شود. در دوران بارداری و یائسگی نیز بدن با اختلالاتی در سطح هورمون‌ها مواجه می‌شود. این تغییرات می‌توانند منجر به ترشح بیش از اندازه و غیر طبیعی چربی در پوست سر شوند.
چربی پوست سر میتواند شنانه این باشد که شما از محصولات مناسب پوست و موی خود استفاده نمی‌کنید. شستشو با شاپوهای خیلی ملایم یا خیلی قوی میتواند تعادل چربی اسکالپ را بر هم بزند. همچنین شستشوی بیش از حد موها نیز میتواند باعث تحریک غدد چربی و تولید بیش از اندازه چربی روی پوست سر شود. استفاده از نرم کننده روی پوست و تماس آن با ریشه موها نیز میتواند عاملی برای چرب شدن سریع و بیش از اندازه پوست و مو محسوب شود.
رژیم غذایی ناسالم و مصرف زیاد چربی و قند میتواند فعالیت غدد چربی را افزایش دهد. همچنین کمبود ویتامین‌های B و زینک نیز میتواند تعادل چربی پوست را بر هم بزند. استرس و اضطراب یکی دیگر از عواملی است که با افزایش کورتیزول میتواند میزان ترشح چربی در پوست و اسکالپ را افزایش دهد. بیماری‌های پوستی مانند درماتیت سبورئیک، پسوریازیس و عفونت‌های قارچی، عوامل ژنتیکی و شرایط آب و هوایی نیز می‌توانند بر فعالیت غدد چربی تاثیر بگذارند.
همچنین بخوانید: بهترین شامپو برای موهای چرب
چربی کف سر و ریزش مو
هنگامی که پوست سر تحریک شده و چربی اضافی تولید می‌کند، منافذ پوست مسدود می‌شوند. پوست سر ما نیاز به تنفس دارد و با بسته شدن منافذ، اکوسیستم پوست به هم می‌ریزد. این چربی اضافی، کثیفی و میکروب‌هایی را به خود جذب می‌کند که قرار بود از پوست در برابر آن‌ها محافظت کند. این اتفاق میتواند از رشد موهای جدید جلوگیری کند.
تولید بیش از حد چربی فولیکول‌های مو را، که پایه تار مو را تشکیل می‌دهند، تضعیف می‌کند. در این حالت ، تار مو به راحتی از پوست جدا شده، می‌ریزد و تار موی جدید نمی‌تواند بروید.
پوست سر چرب میتواند باعث ریزش مو شود و در حقیقت یکی از عوامل اصلی ریزش مو به شمار می‌رود. چربی غیر عادی پوست سر یکی از عوامل اصلی ریزش مو است و میتواند تا حد زیادی نیز این شرایط را تشدید کند. بنابراین چربی پوست سر و ریزش مو ارتباط مستقیمی با هم دارند.
در صورتی که علت اصلی ریزش مو، چربی کف سر باشد، باید به نحوی ترشح چربی را تحت کنترل در آورد. این کار به حل مشکل شوره سر نیز کمک می‌کند.
درمان چربی کف سر
شامپوهای شفاف کننده، شامپوهایی قوی هستند که می‌توانند چربی و کثیفی را از پوست سر و موی ما پاک کنند. استفاده از این محصولات برای تنظیم چربی پوست سر عالی است، اما نباید در مصرف آن زیاده روی شود زیرا میتواند اثر معکوس داشته باشد.
سرکه سیب
سرکه سیب یک درمان طبیعی برای پوست سر محسوب می‌شود و میتواند کثیفی و چربی را از روی اسکالپ شما پاک کرده و در عین حال تارهای مو را تقویت کند. همچنین خواص آنتی اکسیدانی و ضد قارچی سرکه سیب برای محافظت از پوست سر در برابر عفونت‌ها و آسیب‌ها مفیدند.
آلوئه ورا
روش دیگر استفاده از آلوئه ورا است. آلوئه ورا یک درمان عالی برای کنترل چربی پوست سر است. این گیاه علاوه بر این که یک آبرسان طبیعی است، در عین حال میتواند چربی و کثیفی را از روی پوست پاک کند، خارش پوست سر را آرام کند و باکتری‌های مضر را از بین ببرد.
روغن درخت چای
استفاده از روغن درخت چای هم در رفع چربی پوست سر و موها مفید است و میتواند احساس خارش مرتبط با شوره سر را نیز کاهش دهد. درمان طبیعی دیگر آب لیمو است. آب لیمو در تنظیم سطح pH پوست سر و از بین بردن تجمع چربی معجزه می‌کند و میتواند التهاب ناشی از عفونت‌های پوستی را تسکین دهد.
علاوه بر مواردی که گفته شد، یک رژیم غذایی متعادل میتواند راه حل برطرف کردن بسیاری از مشکلات و تنظیم چربی پوست سر باشد. به یاد داشته باشید که پروبیوتیک‌ها، اسیدهای چرب، غذاهایی با قند پایین و ویتامین B را در رژیم غذایی خود بگنجانید. برای کاهش استرس از ورزش و مدیتیشن کمک بگیرید. یک روتین مراقبت از موی ساده داشته باشید تا در هر شرایطی بتوانید به آن پایبند بمانید. به این ترتیب می‌توانید میزان چربی پوست سر را کنترل کنید و از مشکلاتی مانند شوره سر، خارش و ریزش مو جلوگیری کنید.
پاکسازی چربی کف سر
پاکسازی چربی کف سر یکی از مراحل مهم برای حفظ سلامت موها و جلوگیری از مشکلاتی مانند ریزش مو، شوره و خارش پوست سر است. چربی اضافی در کف سر میتواند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث تجمع سلول‌های مرده، آلودگی و باکتری‌ها شود که در نتیجه به ریزش مو و مشکلات پوستی می‌انجامد. برای پاکسازی این چربی‌ها، استفاده از شامپوهای ضدچربی، روغن‌های طبیعی مانند چای سبز یا آلوئه‌ورا و ماساژ ملایم پوست سر با استفاده از انگشتان میتواند بسیار مؤثر باشد. همچنین، شستشوی مرتب موها و جلوگیری از استفاده مفرط از محصولات موهای سنگین، به کاهش تولید چربی اضافی کمک خواهد کرد.
عوارض چربی کف سر
چربی زیاد کف سر میتواند مشکلات و عوارض مختلفی در پی داشته باشد که به سلامت پوست سر و موها آسیب برساند. برخی از مهم‌ترین عوارض چربی کف سر عبارتند از:
ریزش مو یا آلوپسی :مهم ترین عارضه چربی غیر طبیعی کف سر ریزش مو یا آلوپسی است. چربی بیش از اندازه میتواند باعث مسدود شدن منافذ پوست سر شود. بسته شدن منافذ با ایجاد اختلال در تنفس فولیکول‌های مو باعث کاهش رشد و حتی ریزش مو می‌شود.
شوره چرب یا درماتیت سبورئیک: افزایش چربی پوست سر محیط مناسبی برای رشد قارچ مالاسزیا ایجاد می‌کند که باعث تحریک پوست سر شده و به بروز شوره چرب منجر می‌شود. شوره چرب اغلب زردرنگ و چسبنده است و به راحتی از پوست سر جدا نمی‌شود.
خارش و التهاب پوست سر:چربی بیش از حد باعث تحریک پوست سر شده و خارش، قرمزی و التهاب روی پوست سر ایجاد می‌کند. این التهابات می‌توانند پوست سر را حساس و دردناک کنند.
آکنه و جوش کف سر: چربی زیاد از حد پوست سر با مسدود کردن منافذ پوست باعث بروز جوش‌ها و آکنه روی اسکالپ می‌شود. این جوش‌ها ممکن است دردناک باشند و در مواردی باعث ایجاد عفونت‌های سطحی شوند.
بوی نامطبوع پوست سر: بر هم خوردن تعادل چربی اسکالپ میتواند منجر به تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها روی پوست سر شود و در نتیجه ممکن است بوی ناخوشایندی ایجاد کند.
خشکی مو و شکنندگی ساقه: در صورتی که چربی زیادی در ریشه موها جمع شود، موها سنگین و کم حجم به نظر می‌رسند، و با این حال ساقه مو به دلیل عدم دریافت مواد مغذی ضروری ممکن است خشک و شکننده شده، موها آسیب دیده و دچار موخوره شوند.
ضعف اعتماد به نفس: تولید چربی بیش از حد روی پوست سر میتواند برای بسیاری از افراد باعث نگرانی از ظاهر و کاهش اعتماد به نفس شود، مخصوصاً زمانی که موها به سرعت چرب شده و شوره‌های چرب در میان تارهای مو پدیدار می‌شوند.
مشکلات هورمونی: چربی زیاد کف سر میتواند نشانه وجود مشکلات هورمونی باشد. مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا اختلالات تیروئید می‌توانند عامل برهم خوردن تعادل در تولید سبوم پوست سر شوند.
