علت ریزش مو در زنان و روش‌های مؤثر برای جلوگیری از ریزش

به طور کلی ریزش مو به وضعیت از دست دادن ناگهانی و بیش از حد موها گفته می‌شود. ریزش مو در زنان ممکن است در هر سنی و به دلایل مختلف اتفاق بیفتد. حدود نیمی از زنان در دوره‌های مختلف زندگی دچار ریزش مو می‌شوند اما بیشتر آن‌ها در دهه 50 یا 60 زندگی خود متوجه آن می‌شوند.

برای درک علت ریزش مو در زنان، مهم است بدانید موها چگونه رشد می‌کنند. رشد مو زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های جدید در فولیکول‌های مو تشکیل می‌شود. این سلول‌های جدید به هم چسبیده، شروع به سفت شدن می‌کنند و یک تار مو را تشکیل می‌دهند. هر تار مو در سه چرخه یا فاز رشد می‌کند:

• فاز آناژن (Anagen phase): حدود 90 درصد از موهای سر ما در این مرحله فعال از رشد قرار دارند که می‌تواند بین 2 تا 8 سال طول بکشد. برای اکثر افراد هر تار مو در سال حدود 15 سانتیمتر رشد می‌کند.
• فاز کاتاژن (Catagen phase): این مرحله گذار کوتاه معمولاً 2 تا 4 هفته طول می‌کشد. در این مرحله رشد مو متوقف شده و از منبع خونی خود جدا می‌شود.
• فاز تلوژن (Telogen phase): در طول این چرخه که 2 تا 4 ماه طول می‌کشد، مو استراحت می‌کند و در نهایت می‌ریزد و چرخه رشد دوباره از نو شروع می‌شود.

از آنجا که مو به طور مداوم در حال ریزش و رشد است، اغلب ما متوجه ریزش مو نمی‌شویم تا زمانی که تعداد زیادی مو به طور همزمان وارد فاز استراحت شوند یا ریشه‌ها در طول فرآیند رشد آسیب ببینند. داروها، بیماری‌ها، عفونت و مواد شیمیایی این پتانسیل را دارند که از تشکیل صحیح مو جلوگیری کرده و در چرخه رشد مو اختلال ایجاد کنند. فراتر از آن، سن، هورمون‌ها، استرس و حتی روش حالت دهی موها می‌تواند منجر به ریزش مو در زنان شود.

انواع ریزش مو در زنان

ریزش مو در زنان به 3 شکل وجود دارد:

آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic alopecia) :

این شایع‌ترین نوع ریزش مو در زنان است. در این شرایط موها در بالا و اطراف سر نازک می‌شوند.آلوپسی آندروژنتیک یا ریزش مو با الگوی زنانه یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان است که معمولاً به‌صورت نازک شدن تدریجی موها در ناحیه فرق سر دیده می‌شود، بدون اینکه خط رویش مو در پیشانی عقب برود. این نوع ریزش مو اغلب به دلایل ژنتیکی و هورمونی ایجاد می‌شود، به‌ویژه در زنانی که زمینه خانوادگی یا اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارند. تشخیص آن با معاینه پوست سر و گاهی آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها انجام می‌شود. رایج‌ترین درمان، استفاده از محلول ماینوکسیدیل موضعی است، اما در برخی موارد از داروهای ضد آندروژن مثل اسپیرونولاکتون یا روش‌های تزریقی مانند مزوتراپی و PRP نیز استفاده می‌شود. درمان باید زودتر شروع شود تا از پیشرفت ریزش جلوگیری شود، زیرا این نوع ریزش مزمن و تدریجی است.

آناژن افلوویوم (Anagen effluvium):

آناژن افلوویوم نوعی ریزش موی سریع و شدید است که در مرحله رشد فعال مو (آناژن) رخ می‌دهد و معمولاً در اثر عوامل آسیب‌رسان قوی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، مسمومیت‌های شدید یا برخی داروهای سمی برای فولیکول مو ایجاد می‌شود. این ریزش مو به‌صورت ناگهانی و گسترده اتفاق می‌افتد و می‌تواند شامل تمام موی سر و حتی ابروها و مژه‌ها شود، اما برخلاف برخی انواع دیگر ریزش مو، فولیکول‌های مو معمولاً سالم باقی می‌مانند و پس از قطع عامل محرک، رشد موها در بیشتر موارد به‌تدریج بازمی‌گردد. درمان خاصی برای توقف سریع ریزش وجود ندارد، ولی مراقبت‌های حمایتی و قطع عامل آسیب‌زا نقش اصلی را در بهبودی ایفا می‌کنند.

تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium):

تلوژن افلوویوم نوعی ریزش موی موقتی و پراکنده است که به‌دنبال وارد شدن تعداد زیادی از موها به فاز استراحت (تلوژن) به‌صورت همزمان رخ می‌دهد و معمولاً چند هفته تا چند ماه پس از یک عامل محرک مانند استرس شدید، تب بالا، زایمان، جراحی، رژیم‌های غذایی سخت یا بیماری‌های حاد ظاهر می‌شود. این ریزش معمولاً به‌صورت نازک شدن یک‌دست مو در سراسر سر دیده می‌شود و برخلاف برخی دیگر از انواع ریزش مو، به ندرت باعث طاسی کامل می‌شود. تلوژن افلوویوم معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد، به‌ویژه اگر عامل زمینه‌ای آن شناسایی و برطرف شود، اما در برخی موارد مزمن شده و نیاز به پیگیری پزشکی دارد.

علائم ریزش مو

علائم ریزش مو در خانم‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشاهده ریزش موی بیشتر از حد معمول به صورت روزانه
• داشتن تکه‌های قابل توجهی با موهای نازک یا خالی، از جمله در ناحیه تاج سر
• دیده شدن پوست سر از میان موها
• کم شدن حجم موها
• احساس شکستن مو

علت ریزش مو در زنان

دلایل متعددی برای ریزش مو در زنان وجود دارد:

• فولیکول‌های آسیب دیده
• تغییر در عادات غذایی (کاهش وزن سریع)
• استرس
• روش‌های شیمیایی آراستن مو
• درمان‌هایی مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی
• وجود یک بیماری زمینه‌ای مانند تیروئید، کم خونی، کمبود ویتامین و …
• تغییرات هورمونی (بارداری، یائسگی)
• مصرف برخی داروها و مکمل‌ها (داروهای فشار خون، داروهای نقرس و دوزهای بالای ویتامین A)
• وراثت و ژنتیک
• افزایش سن

علت ریزش مو از وسط سر در زنان

این نوع ریزش مو در خانم‌ها می‌تواند به واسطه ژنتیک و وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا صرفا بخشی طبیعی از روند افزایش سن اتفاق بیفتد. ریزش مو از وسط سر ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد اما به طور کلی این وضعیت در مردان شایع‌تر است. در زنان ناحیه وسط سر به مرور مشخص‌تر می‌شود و این به خاطر نازک شدن کلی تارها و کوتاه شدن چرخه زندگی موها است. ریزش مو با الگوی زنانه یک وضعیت پیشرونده است که با گذشت زمان تغییرات قابل ملاحظه‌ای پدید می‌آورد. ریزش موی ارثی با علت افزایش سن، شایع‌ترین علت ریزش مو از وسط سر در زنان و مردان است.

همچنین بخوانید : دلایل و درمان ریزش مو ارثی، راهکارهای موثر جلوگیری از طاسی

ریزش مو هورمونی در زنان

ریزش مو هورمونی در زنان وضعیتی کاملا رایج به شمار می‌رود. بسیاری از زنان در طول زندگی خود با ریزش مو ناشی از تغییرات هورمونی مواجه می‌شوند. اکثر زنان در سنین پیش و پس از یائسگی ریزش موی هورمونی را تجربه می‌کنند. در این شرایط هورمون درمانی می‌تواند سطح استروژن را متعادل کرده، علائم یائسگی را کند و ریزش مو را کنترل کند.

علت ریزش مو در زنان بالای 40 سال

احتمال ابتلا به ریزش مو در زنان با افزایش سن بیشتر می‌شود. ریزش مو با الگوی زنانه تقریبا یک سوم زنان را در مقاطعی از زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین حدود دو سوم زنان پس از یائسگی ریزش مو با الگوی زنانه یا نازک شدن مو را تجربه می‌کنند.

علت کم مویی جلوی سر در زنان و روش درمان

کاهش تراکم موها در ناحیه جلوی سر بیشتر در آقایان اتفاق می‌افتد که در بسیاری موارد منجر به کم مویی شدید و طاسی خواهد شد. در مقابل کم مویی جلوی سر در خانم‌ها تقریبا وجود ندارد و ریزش مو با الگوی زنانه به صورت کاهش تراکم کلی موها و نازک شدن تارها در تمام قسمت‌های سر همراه است. همان‌طور که اشاره شد دلایل متعددی برای ریزش مو و کم مویی در زنان وجود دارد. قدم اول رفع علت اولیه است. کاهش استرس، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل،‌ مراقبت از موها و استفاده از درمان دارویی با نظر پزشک، می‌توانند در درمان کم مویی جلوی سر و ریزش مو در خانم‌ها موثر باشند.

جلوگیری از ریزش مو

برای جلوگیری از ریزش مو، رعایت یک سبک زندگی سالم و مراقبت صحیح از موها اهمیت زیادی دارد؛ تغذیه متعادل و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن، روی، بیوتین و ویتامین‌های گروه B نقش مهمی در حفظ سلامت موها دارد، همچنین کاهش استرس، خواب کافی و پرهیز از رژیم‌های غذایی سخت به پیشگیری از ریزش مو کمک می‌کند. استفاده ملایم از شامپوها و محصولات مراقبتی، اجتناب از دکلره و حرارت زیاد، ماساژ منظم پوست سر برای تحریک گردش خون، و خودداری از بستن مو با کش‌های سفت نیز در حفظ سلامت ریشه مو مؤثر است. در مواردی که ریزش مو ناشی از مشکلات هورمونی یا پزشکی است، مراجعه به پزشک و درمان عامل زمینه‌ای برای کنترل ریزش ضروری است.

نقش ویتامین‌ها و مواد معدنی در کنترل ریزش مو در زنان

کمبود کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو در خانم‌ها می‌شود؟ انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی در رشد موهای تازه نقش مهمی دارند. آنها همچنین سیستم ایمنی بدن ما را تقویت می‌کنند، که برای رشد موهای سالم ضروری است. اما برخی انواع مینرال‌ها و ویتامین‌ها در ریزش موی زنان نقش مهم‌تری دارند:

• ویتامین A
• ویتامین B2 یا ریبوفلاوین
• ویتامین B3 یا نیاسین
• ویتامین B7 یا بیوتین
• ویتامین B9 یا فولات
• ویتامین B12
• ویتامین C
• ویتامین D
• ویتامین E
• آهن
• سلنیوم
• روی

همچنین بخوانید : آیا کمبود ویتامین باعث ریزش مو می‌شود؟

اکثر مردم ویتامین‌ها و مینرال‌های مورد نیاز بدن خود را از طریق یک رژیم غذایی سالم و متعادل تامین می‌کنند با این حال، اگر آزمایش خون کمبود ویتامین یا مواد معدنی خاصی را نشان دهد، پزشک ممکن است به شما مصرف مکمل‌ها را توصیه کند.

کمبود بیوتین:

بیوتین یک ویتامین ضروری است که به تولید کراتین، پروتئین سازنده پوست، مو و ناخن، کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که سطوح پایین بیوتین در بدن می‌تواند منجر به ریزش مو به ویژه ریزش مو در زنان شود. دوز روزانه بیوتین برای هر فرد عادی 30 میکروگرم و برای زنان باردار35 میکروگرم معین شده است. پزشک ممکن است برای درمان ریزش مو در زنان مصرف مکمل‌های بیوتین را توصیه کند.

همچنین استفاده از محصولات مو و شامپوهای حاوی بیوتین می‌تواند از ریزش مو در زنان جلوگیری کرده و یا ریزش مو را در مراحل ابتدایی متوقف کند. شامپو سبوس برنج پرژک حاوی عصاره طبیعی سبوس برنج سرشار از ویتامین بیوتین است. این شامپو تقویت کننده و آب رسان، غنی شده با امینو اسیدها و ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های گروه B، سلول‌های پوست سر و پیاز مو را تقویت کرده، ‌موها و پوست را مرطوب و از آسیب اشعه ماورا بنفش محافظت می‌کند.

کمبود ویتامین D:

برای ایجاد سلول‌هایی که به فولیکول‌های مو تبدیل می‌شوند، ویتامین D یک ویتامین ضروری محسوب می‌شود. اگر دچار ریزش مو و سطوح پایین ویتامین D هستید، پزشک ممکن است برای شما مکمل‌های ویتامین D را تجویز کند.

کمبود آهن:

آهن وظیفه حمل اکسیژن به فولیکول‌های مو را بر عهده دارد. در صورتی که در نتایج آزمایش خون شما کمبود آهن ثبت شده باشد و دچار ریزش مو باشید پزشک برای شما مکمل آهن تجویز می‌کند. مصرف خودسرانه و بیش از اندازه مکمل آهن می‌تواند سمی باشد، بنابراین باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود.

ویتامین C:

ویتامین C برای جذب آهن از مواد غذایی ضروری است. اگر دچار ریزش مو و کمبود آهن هستید، مکمل‌های ویتامین C می‌توانند به شما کمک کنند.

نکته مهم این است که مصرف بیش از حد ویتامین‌ها و مواد معدنی خاص می‌تواند مضر باشد. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد ویتامین A و سلنیوم می‌تواند منجر به افزایش ریزش مو شود. همچنین مصرف بیش از حد ویتامین A یا آهن سمی است. مصرف مکمل بیوتین نیز می‌تواند در نتایج برخی آزمایشات مانند تیروئید اختلال ایجاد کند.

روش‌های درمان ریزش مو در زنان

ریزش مو در زنان چگونه درمان می‌شود؟ درمان ریزش مو به علت آن بستگی دارد اما به طور کلی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• کاهش استرس
• محدود کردن استفاده از محصولات شیمیایی مو که به موها آسیب می‌رسانند
• مصرف ویتامین‌ها یا مکمل‌ها
• تغییر روال حالت دهی و بستن موها
• مصرف دارو
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای

علاوه بر این موارد، پزشک ممکن است نوردرمانی (light therapy) با درجه پایین لیزر را توصیه کند. اگر ریزش مو به دلیل استرس یا تغییرات هورمونی مانند بارداری باشد احتمالا نیازی به مصرف دارو و درمان نخواهید داشت و ریزش موها بعد از مدتی متوقف خواهد شد.

سایر اشکال درمان ریزش مو در زنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• میکرونیدلینگ پوست سر با یا بدون استفاده از ماینوکسیدیل.
• تزریق پلاسمای غنی از پروتئین (PRP) برای تحریک رشد مو
• جراحی کاشت مو

قبل از شروع هر نوع درمان ریزش مو، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید. اگر باردار هستید، برای باردار شدن برنامه ریزی می‌کنید یا در حال یائسه شدن هستید، استفاده از برخی انواع درمان برای شما ایمن نیست.

دارو و قرص ریزش مو در زنان

استفاده از ماینوکسیدیل برای درمان ریزش مو در زنان یک روش بدون نیاز به نسخه است. شما می‌توانید محلول ماینوکسیدیل 2% یا 5% را از داروخانه خریداری کرده و مصرف کنید. اگر باردار هستید،‌ قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی هستید از ماینوکسیدیل استفاده نکنید.

سایر داروهایی که برای درمان ریزش مو در زنان تجویز می‌شود عبارتند از:

• اسپیرونولاکتون و سایر آنتی آندروژن‌ها.
• فیناستراید و سایر مهارکننده‌های آنزیم آلفا ردوکتاز.
• استروژن‌‌ها
• آنالوگ‌های پروستاگلاندین
• استروئیدها

توجه داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا از عوارض جانبی دارو و اثرات آسیب‌زننده احتمالی آن در امان باشید.