وجود کمی چربی یا سبوم در پوست سرنه تنها هیچ ایرادی ندارد بلکه ضروری است و به حفظ سلامت و شادابی موها نیز کمک می‌کند. اما وقتی صحبت از چرب شدن مو و پوست سر می‌کنیم منظورما چربی غیر عادی است که باعث می‌شود موها همیشه چرب و کثیف به نظر برسند!
غدد چربی میکروسکوپی در پوست سر، روغن طبیعی به نام سبوم تولید می‌کنند که از پوست و مو محافظت کرده و آن‌ها را مرطوب نگه می‌دارد. غدد چربی موجود در پوست سر به فولیکول‌های مو متصل هستند بنابراین هنگامی که این غدد بیش از حد فعال شوند، وضعیتی به نام سبوره ایجاد می‌کنند که ما آن را به عنوان پوست سر چرب می‌شناسیم.
شامپو سیر پرژک حاوی عصاره طبیعی سیر، چربی مو و پوست سر را تنظیم کرده و شوره سنگین را رفع می‌کند،از ریزش مو جلوگیری کرده و پیاز مو را تقویت می‌کند. شامپو سیر با خاصیت آنتی باکتریال و ضد قارچ دارد و موهای آسیب دیده را ترمیم می‌کند.
اما چه چیزی باعث چرب شدن موی سر و اسکالپ می‌شود، علائم آن چیست و چطور باید از چرب شدن پوست سر و مو را درمان کنیم؟
علت چرب شدن موی سر و پوست سر
سبوم یا چربی بیش از حد میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. افراد ممکن است به صورت دائمی با چربی پوست درگیر باشند یا به صورت مقطعی در زمان‌های مختلف آن را تجربه کنند. برخی از رایج‌ترین دلایل چربی شدن مو و پوست سر عبارتند از:
ژنتیک
اگر افرادی در خانواده مو و پوست سر چرب داشته باشند، احتمال این که شما هم غدد چربی بیش از حد فعال داشته و دچار چربی پوست و مو باشید، بیشتر است.
هورمون‌ها
تغییرات هورمونی ناشی از سن بلوغ، دوران بارداری و یائسگی میتواند باعث تولید سبوم اضافی و فعالیت بیش از اندازه غدد چربی شود. عدم تعادل هورمونی ناشی از استرس نیز میتواند در ترشح چربی اضافی موثر باشد.
بیماری‌ها
اختلالات غدد هیپوفیز یا آدرنال که هورمون‌ها را کنترل می‌کنند، میتواند تولید سبوم را افزایش داده و منجر به چربی مو و پوست سر شود. همچنین مصرف داروهایی مانند داروهای ضد بارداری خوراکی که هورمون‌ها را تنظیم می‌کنند نیز می‌توانند باعث افزایش تولید چربی پوست شوند.
آب و هوا
هوای خشک زمستان و هوای گرم خانه میتواند باعث خشکی پوست سر و افزایش تولید سبوم شود. در مقابل روزهای مرطوب تابستان هم باعث افزایش تعرق پوست و ترشح سبوم بیشتر و در نتیجه چرب شدن مو و پوست سر شود.
شستشوی بیش از حد
شستشوی بیش از اندازه، مکرر و با استفاده از شوینده‌های قوی میتواند سبب تحریک پوست و تولید سبوم اضافی شود.
شستشوی ناکافی
شستشوی دیر و کم موها، خوابیدن روی روبالشی کثیف و استفاده از برس‌ها و سایر ابزار مرتبط با موها که به طور منظم تمیز نمی‌شوند، باعث تجمع سلول‌های مرده روی پوست و تولید سبوم اضافی می‌شود.
تاثیر نوع مو بر چرب شدن موی سر
سبوم اضافی میتواند بسته به نوع مو اثرات متفاوتی داشته باشد. افرادی که موهای نازک دارند معمولاً پوست سرشان چرب است از سوی دیگر، افرادی که موهای پرپشتی دارند به دلیل این که فولیکول‌های مو و غدد چربی بیشتری دارند هم ممکن است با چرب شدن مو و پوست سر دست و پنجه نرم کنند. افراد با موهای مجعد یا فر حتی اگر پوست سر چرب داشته باشند انتهای ساقه موهایشان خشک است.
داشتن پوست سر چرب میتواند از رشد موهای جدید جلوگیری کند. سبوم اضافی باعث می‌شود فولیکول‌های مو با چربی، آلودگی‌ها و پوست مرده مسدود شده و مانع از رشد موهای جدید می‌شود. این وضعیت میتواند باعث شکستگی تارها در ریشه مو شود.
تاثیر نوسانات هورمونی بر چرب شدن مو و پوست
تغییر در میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در طول چرخه قاعدگی، میتواند باعث ایجاد تغییراتی در پوست شود. برخی افراد در نزدیکی دوره‌های خود متوجه ایجاد آکنه‌های هورمونی یا چرب شدن بیش از اندازه پوست می‌شوند که میتواند تحت تاثیر تغییرات هورمونی باشد.
همچنین افزایش سطح هورمون تستوسترون، میتواند چربی پوست را افزایش دهد. افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که با افزایش تستوسترون مرتبط است، ممکن است علائمی مانند چرب شدن مو و پوست را به صورت غیرمعمول مشاهده کنند.
علائم و نشانه‌های چرب شدن مو و پوست سر
نشانه‌های چرب شدن مو و پوست سر بسیار روشن و آشکار است. احتمالا بعد از هر بار شستشوی موها احساس می‌کنید که پوست سرتان چرب شده است. همچنین ممکن است در اثر تجمع سلول‌های مرده پوست احساس خارش کنید. شوره سر یکی دیگر از عوارض چربی بیش از اندازه پوست سر است.
افرادی که مو و پوست سر چرب دارند، با به تعویق انداختن شستشوی موها، متوجه تجمع چربی و بوی نامطبوع آن می‌شوند. همچنین ممکن است چربی را روی روبالشی خود مشاهده کنند. بعلاوه موهای چرب سنگین و بی‌حالت به نظر می‌رسند.
به طور کلی موهای چرب با این نشانه‌ها قابل تشخیص هستند:
- موهای کدر
- پوست سر چرب
- تارهای سست و بی روح
- حجم کم در اطراف ریشه
- موهای گره دار
کنترل چربی مو و پوست سر
چرب شدن مو و پوست سر به دلایل ژنتیکی یا اختلالات هورمونی، معمولا درمان قطعی ندارد اما می‌توان آن را مدیریت کرد. اگر اخیرا دچار چربی بیش از اندازه مو و پوست شده اید لازم است تغییرات و نشانه ها را در نظر بگیرید تا علت آن را پیدا کنید. به طور کلی برای کنترل چربی بیش از اندازه مو و پوست راهکارهای ساده ای وجود دارد:
- بسته به سرعت چرب شدن مو و پوست سر خود، موهای خود را به صورت روزانه یا یک روز در میان بشویید
- از شامپوهای مخصوص موهای چرب استفاده کنید
- از یک نرم کننده ملایم فقط برای انتهای موهای خود استفاده کنید و دقت کنید با پوست سرتان تماس نداشته باشد
- بعد از شستشو موها را با آب خنک کاملاً آبکشی کنید
- اجازه دهید موهایتان در مجاورت هوا خشک شود و یا از کمترین درجه سشوار استفاده کنید
- از محصولات مو که بر پایه روغن فرمولاسیون شده اند، خودداری کنید
- برس مو، شانه و سایر ابزارهای خود را به طور منظم تمیز کنید
- زمانی که نمی‌توانید موهای خود را بشویید، از شامپوی خشک برای جذب چربی پوست و مو استفاده کنید
راهکارهای ساده برای کنترل چرب شدن مو و پوست سر
برای کنترل چربی مو و پوست سر می‌توانید برخی راهکارهای ساده را امتحان کنید:
استفاده از پودر بچه
کمی پودر بچه به ریشه موهای خود بزنید. پودر بچه به جذب چربی اضافی موها کمک می کند و اگر شامپوی خشک ندارید این یک ترفند فوق العاده خواهد بود.
آبکشی درست موها
موها را بعد از شستشو به خوبی آبکشی کنید و اطمینان حاصل کنید که شوینده ها را به خوبی از مو و پوست سرتان پاک کنید. به این ترتیب پوست سرتمیز شما مانعی برای رشد موهای تازه و شاداب نخواهد داشت.
استفاده از شامپو خشک
شامپوی خشک برای استفاده در فاصله بین دو استحمام مفید است، اما مطمئن شوید که در مصرف آن زیاده روی نکنید.
استفاده کمتر از حالت دهنده‌های حرارتی
حالت دادن با گرما میتواند به موهای خیلی چرب آسیب بیشتری وارد کند درست مانند چربی‌هایی که در تابه داغ می‌سوزند! بنابراین هرگز موهای چرب و کثیف را با ابزارهای حرارتی حالت ندهید.
بستن موها
جمع کردن موها کمک می‌کند تا دیرتر چرب و کثیف شوند. موها در تماس با پوست بیشتر و سریع‌تر چرب شده و همچنین تماس موها با پوست چرب میتواند باعث ایجاد آکنه شود.
شامپو ضدشوره فاقد پارابن
شامپوهای ضدشوره فاقد پارابن به پاک شدن چربی اضافی از روی موها کمک می‌کنند و پوست سر را به خوبی تمیز و شاداب می‌کنند.
استفاده از نرم کننده مو
حتی موهای چرب هم به مقداری رطوبت نیاز دارند. نکته مهم این است که برای موهای چرب باید نرم کننده را بیشتر در انتهای موهای خود استفاده کنید و از تماس آن با پوست سر خودداری کنید.
برس کشیدن موها
برس کشیدن موها به توزیع یکنواخت چربی در تارهای مو کمک کرده و از گره خوردن و شکستن تارهای مو جلوگیری می‌کند. بهتر است برس موی خود را به طور منظم تمیز کنید تا سلول‌های مرده روی سطح اسکالپ جمع نشوند.
چربی‌های مفید
شاید عجیب باشد اما برای حفظ مواد مغذی موجود در ساختارموهایتان باید سطح pH پوست خود را حفظ کنید. هنگامی که PH پوست در یک نطقه پایین‌تر از حد معمول باشد، پوست بیشتر مستعد عفونت و تحریک باکتریایی خواهد بود.
درمان‌های خانگی و OTC چرب شدن مو و پوست سر
روش‌های درمانی خانگی و محصولات بدون نسخه (OTC) متعددی برای کنترل مشکل چرب شدن مو و پوست سر وجود دارد. در ادامه به بررسی برخی از این روش‌ها می‌پردازیم:
مصرف مکمل روغن ماهی
با این که مطالعات کافی برای اثبات این ادعا وجود ندارد اما برخی شواهد نشان می‌دهند مصرف مکمل‌های روغن ماهی میتواند به کنترل شوره و تنظیم چربی پوست سر کمک کند.
استفاده از آلوئه ورا
آلوئه ورا یک درمان طبیعی برای شوره سر است و خواص ضد التهابی دارد.
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها که برای کاهش التهاب بدن کاربرد دارند، می‌توانند به کنترل شوره سر و تنظیم چربی اسکالپ کمک کنند.
روغن درخت چای
روغن درخت چای خاصیت ضد عفونی کننده دارد و میتواند به کنترل تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها کمک کند. برای استفاده لازم است آن را با یک روغن حامل مانند روغن زیتون رقیق کنید.
سرکه سیب
با این که مطالعات کافی برای اثبات اثرات درمانی سرکه سیب وجود ندارد اما تجربیات نسل به نسل نشان می‌دهند که سرکه سیب با تنظیم PH پوست به کنترل ترشح سبوم و جلوگیری از تشدید بیماری‌های پوستی کمک می‌کند. اگر اگزما دارید ممکن است سرکه سیب باعث تحریک بیشتر پوست شما شود.
