سیلیکون یکی از مواد تشکیل دهنده محصولات مراقبت از مو است که این روزها واقعا بحث برانگیز شده است. سیلیکون‌ها از دهه 1970 میلادی به فرمول محصولات مو راه یافتند و فواید بسیار زیادی برای موها دارند. با این حال در سال‌های اخیر این ماده به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و بسیاری از شرکت‌ها آن را از محصولات خود حذف کرده‌اند. با این تفاسیر آیا سیلیکون واقعا بد است؟ آیا باید از محصولات فاقد سیلیکون استفاده کنیم؟ در این مقاله قصد داریم هر آنچه را که باید درباره سیلیکون‌ها بدانیم، با هم بررسی کنیم.
سیلیکون در شامپو چیست؟
سیلیکون یک ماده مصنوعی دست ساخته بشر با کاربردهای فراوان است. علاوه بر محصولات خانگی و آرایشی، سیلیکون‌ها در انواع محصولات مراقبت از مو، از جمله شامپوها و نرم کننده‌ها گرفته تا محافظ‌های حرارتی، وجود دارند. اما چرا سیلیکون یکی از مواد اصلی در محصولات مراقبت از مو است؟ سیلیکون با ایجاد یک لایه محافظ ساقه مو را می‌پوشاند و رطوبت را در لایه‌های داخلی مو محبوس می‌کند، موخوره را کاهش می‌دهد و به موها بافتی نرم و ابریشمی و ظاهری درخشان و براق می‌بخشد. بهترین شامپو برای موهای خشک و وز، شامپوهای دارای سیلیکون، هست این شامپو ها برای افرادی که موهای خشک و شکننده دارند و موهایشان توانایی حفظ رطوبت را ندارد، میتواند مفید باشد.
انواع سیلیکون در شامپو را بشناسید
رایج‌ترین نوع سیلیکون‌های مصنوعی موجود در شامپوها و نرم کننده‌ها شامل دی متیکون dimethicone است که با نام پلی دی متیل سیلوکسان polydimethylsiloxane و دی متیل پلی سیلوکسان dimethylpolysiloxane نیز شناخته می‌شود. دی متیکونول dimethiconol، بیس آمین پروپیل دایمتیکون bis-aminopropyl dimethicone، آمودیمتیکون amodimethicone و سیکلومتیکون دایمتیکون cyclomethicone dimethicone هستند. انواع دیگر سیلیکون عبارتند از آمینو سیلیکون‌ها amino silicones، سیلوکسی سیلیکات‌ها siloxy silicates و سیلیکون‌های آنیونی anionic silicones.
عملکرد انواع سیلیکون در شامپو و نرم کننده‌ها به صورت خلاصه به شرح زیر است:
- Dimethicone Silicone & Gums: بهبود بافت مو، شانه پذیری آسان موهای خشک و تر، نرمی و درخشندگی موها
- Phenyl Fluids: براق و درخشان شدن موها
- Functional Amines: شانه پذیری آسان موهای خشک و تر، نرم کننده عمیق، نرمی و لطافت، کاهش وز، اثر با دوام
- Siloxyxilicate: حجم دهنده، ضخیم کننده
- Volatile: شانه پذیری آسان موهای مرطوب، درخشش موها
- Organo modified: نرم کننده، حجم دهنده، براق و درخشان کردن موها
تشخیص سیلیکون در شامپوها و محصولات مو
نام سیلیکون‌ها را می‌توان در لیست مواد تشکیل دهنده روی برچسب اکثر محصولات مانند شامپوها، نرم کننده‌ها، ماسک مو و غیره مشاهده کرد. نام شیمیایی سیلیکون‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد، در انتها به کلمه “Cone” ، “Conol” یا “Siloxane” ختم می‌شوند، به عنوان مثال، دایمتیکون، آمودیمتیکون و سیکلومتیکون. همچنین بر روی بطری بسیاری شامپوها و نرم کننده‌ها عبارت فاقد سیلیکون یا Silicone Free قابل مشاهده است.
معایب سیلیکون در شامپو
سیلیکون‌ها در کنار مزایای بسیاری که برای موهای ما دارند، بی‌عیب و نقص هم نیستند. سیلیکون‌ها با ایجاد یک لایه روی موها آن‌ها را نرم و براق می‌کنند اما همان لایه سیلیکونی میتواند باعث جلوگیری از رسیدن مواد مغذی و رطوبت مورد نیاز موها به لایه های داخلی مو شود. سیلیکون‌هایی که محلول در آب نیستند به راحتی از روی موها شسته نمی‌شوند و به مرور زمان موها را سنگین، بی‌حالت و کثیف نشان می‌دهند. به همین خاطر برای پاک کردنشان از روی موها به شامپوهای سولفات‌دار یا شوینده‌های بسیار قوی نیاز خواهیم داشت و طبیعتا شوینده‌های قوی و خشن می‌توانند باعث خشکی و آسیب دیدن موها شوند.
افرادی که پوست سر چرب دارند یا مستعد آکنه هستند ممکن است با استفاده از شامپوهای حاوی سیلیکون دچار مسدود شدن منافذ پوست شده و در نتیجه چربی و مشکلات پوستی‌شان تشدید شود. علاوه بر این همه انواع سیلیکون تجزیه پذیر نیستند و ممکن است با ورود به منابع آبی بر اکوسیستم تاثیر منفی داشته باشند.
مزایای استفاده از شامپوهای بدون سیلیکون
سیلیکون‌ها مزایای فراوانی برای موهای ما دارند و در بسیاری از محصولات مراقبتی مو برای نرمی، لطافت، درخشندگی و کاهش گره مورد استفاده قرار می‌گیرند، با این حال این روزها شامپوهای فاقد سیلیکون بسیار پرطرفدار شده‌اند. فواید و مزایای استفاده از شامپوهای بدون سیلیکون عبارتند از:
- جلوگیری از تجمع باقی مانده محصولات مو روی ساقه مو: سیلیکون‌ها یک لایه حفاظتی روی تار مو ایجاد می‌کنند که به مرور زمان باعث سنگین شدن موها می‌شود اما شامپوهای فاقد سیلیکون این مشکل را ندارند.
- تنفس و سلامت موها: برخی از انواع سیلیکون‌ها مانند یک سد حفاظتی غیر قابل نفوذ عمل می‌کنند و مانع رسیدن مواد مغذی و رطوبت به موها می‌شوند. بنابر این حذف سیلیکون‌ها میتواند به بهبود تغذیه و هیدراتاسیون طبیعی مو کمک کند.
- حفظ حجم طبیعی مو: عدم وجود لایه سیلیکون روی موها باعث می‌شود موها سبک‌تر باشند و چرب و سنگین به نظر نرسند. این به خصوص برای افرادی که موهای کم پشت و نازک دارند و به دنبال افزایش حجم موهایشان هستند مفید است.
- کنترل چربی پوست سر: سیلیکون‌ها می‌توانند باعث ایجاد خشکی پوست سر شوند بنابراین پوست تلاش خواهد کرد برای تامین رطوبت مورد نیاز چربی بیشتری تولید کند. شامپوهای بدون سیلیکون می‌توانند به حفظ تعادل چربی اسکالپ کمک کنند.
- سازگاری با موهای مجعد و فر: شامپوهای بدون سیلیکون برای افرادی که موهای فر و مجعد دارند انتخاب مناسب‌تری به شمار می‌رود زیرا این محصولات به حفظ فرم طبیعی موها کمک کرده و از سنگین و شل شدن فر‌ها جلوگیری می‌کنند.
- محیط زیست: برخی از انواع سیلیکون تجزیه پذیر نیستند و احتمال دارد با ورود به منابع آب تاثیرات منفی بر محیط زیست بر جای بگذارند. به این ترتیب انتخاب محصولات بدون سیلیکون هوشمندانه‌تر خواهد بود.
شامپو بدون سیلیکون برای چه کسانی مناسب است؟
استفاده از شامپو بدون سیلیکون برای افرادی که موهای نازک دارند و به دنبال حفظ حجم طبیعی موهایشان هستند، کسانی که موهای خشک و وز دارند، کسانی که موهای فر و مجعد دارند و می‌خواهند فرم طبیعی فر موهای خود را حفظ کنند و افرادی که به حفظ سلامت پوست سر، موها و همچنین محیط زیست اهمیت می‌دهند، گزینه‌ای عالی به شمار می‌رود.
در عین حال باید توجه داشته باشیم که حذف کامل سیلیکون‌ها و استفاده از شامپوهای بدون سیلیکون برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که موهای بسیار خشک و آسیب دیده یا موهای رنگ شده و دکلره شده دارند برای احیای موهای خود به مزایای سیلیکون‌ها نیازمندند.
چرا سیلیکون در بیشتر محصولات مراقبت از مو یافت می‌شود؟
سیلیکون‌ها در طیف گسترده‌ای از محصولات مراقبت از مو و مراقبت شخصی از جمله شامپوها و نرم کننده‌ها یافت می‌شوند. استفاده از این ماده در محصولات مو و شوینده‌ها به دلیل خواص گسترده آن‌ها از جمله زیست سازگاری عالی آن‌ها است. این به این معنی است که سیلیکون‌ها موادی بسیار ایمن هستند و عملکرد آن‌ها به نوع سیلیکون و کیفیتی که به مو می‌دهد بستگی دارد.
عملکرد سیلیکون در شامپو شامل موارد زیر است:
- نرمی و لطافت موها
- شانه پذیری آسان‌تر موهای خشک و موهای مرطوب
- محافظت از رنگ مو برای حفظ دوام و ماندگاری رنگ
- محافظت از مو در برابر آسیب‌های ناشی از حرارت و گرما
- حفظ ظاهر زیبای موهای فر و مجعد
- مرطوب کردن موها
- کاهش ریزش مو و کنترل موخوره
- افزایش درخشندگی موها
- حجیم‌تر نشان دادن موها
همچنین بخوانید: راهنمای انتخاب بهترین شامپو برای ریزش مو
آیا سیلیکون برای مو مضر است؟
محصولات مو حاوی سیلیکون دارای یک نقطه ضعف واضح هستند. سیلیکون‌ها موها را از داخل مرطوب کرده و با ایجاد یک لایه محافظ رطوبت را در لایه‌های داخلی مو محبوس می‌کنند. اما این لایه محافظ میتواند مانع از نفوذ سایر مواد مغذی به عمق فولیکول مو شود.
با گذشت زمان، سیلیکون روی موهای ما رسوب کرده و در نتیجه موها ظاهری کدر پیدا کرده و خشک می‌شوند. حتی ممکن است موها ضعیف‌تر شده و بیشتر مستعد شکستن شوند. به علاوه پاک کردن سیلیکون‌هایی که محلول در آب نیستند از روی موها بسیار سخت و دشوار است.
آیا سیلیکون‌ها خطرناک‌اند؟
با این که سیلیکون‌ها معایبی دارد، اما هیچ چیز خطرناکی در مورد این ماده وجود ندارد. بر خلاف تصور برخی افراد سیلیکون یک ماده شیمیایی سمی نیست و استفاده از آن بر روی موهای ما کاملا بی‌خطر است و به هیچ وجه به سلامت موها آسیب نمی‌رساند. تنها اثر نامطلوبی که ممکن است سیلیکون بر روی موها داشته باشد احتمال ایجاد احساس سنگینی و خشکی و دشواری در پاک کردن باقیمانده‌های آن از روی موها است. البته به سادگی با کم کردن مقدار استفاده از محصولات حاوی سیلیکون یا محدود کردن دفعات استفاده در طول هفته می‌توان از بروز این مشکل نیز جلوگیری کرد.
اگر موهای سالم، نازک یا مستعد چربی دارید بهتر است از شامپوهای بدون سیلیکون استفاده کنید. اما اگر موهای خیلی خشک، ضخیم یا وز دارید استفاده از برخی سیلیکون‌های سبک میتواند مزایایی برای شما داشته باشد.
